Rozgraniczenie nieruchomości jest postępowaniem mającym na celu ustalenie przebiegu granic przez określenie punktów i linii granicznych oraz stabilizację tych punktów i sporządzenie odpowiedniej dokumentacji. Rozgraniczenie nieruchomości może odbywać się w postępowaniu:
1. administracyjnym prowadzonym przez wójta (burmistrza lub prezydenta miasta) na podstawie Ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne lub w przypadku rozgraniczenia gruntów pokrytych wodami starosta ( na postawie Ustawy Prawo wodne; dla wód morskich-właściwy organ administracji morskiej, dla wód granicznych i śródlądowych dróg wodnych-marszałek województwa).
2. sądowym na podstawie Ustawie Kodeks cywilny i Kodeks postępowania cywilnego.
Rozgraniczenie może być wykonane na wniosek strony lub z urzędu (przy scalaniu gruntów lub na potrzeby gospodarki narodowej lub interesu społecznego).
Wniosek strony o rozgraniczenie może być złożony w przypadku:
- sporu granicznego z sąsiadem,
- wątpliwości właściciela co do przebiegu granic
Rozgraniczenie może być wykonane tylko i wyłącznie wtedy gdy
nie istnieją
dokumenty pozwalające na określenie pierwotnego położenia punktów i linii granicznych ( dokumenty te to w szczególoności dokumentacja sporządzona w postępowaniach: rozgraniczeniowym, podziałowym /tylko granice podziałowe/, scaleniowym i wymianie gruntów, sądowym, uwłaszeniowym lub w innych postępowaniach /jeżeli zostały w nich szczegółowo i jednoznacznie określone położenie punktów i linii granicznych/) jeżeli dokumenty takie istnieją punkty i linie graniczne podlegają wznowieniu, a wszczęte postępowanie administracyjne zostanie umorzone.
Czynności ustalenia przebiegu granic w postępowaniu rozgraniczeniowym wykonuje upoważniony przez wójta (burmistrza, prezydenta) geodeta uprawniony, który bierze pod uwagę znaki i ślady graniczne, mapy i inne dokumenty. Jeżeli wymienione wcześniej przesłanki są sprzeczne lub niewystarczające, ustala się przebieg na podstawie zgodnego oświadczenia stron lub jednej ze stron gdy druga nie kwestionuje przebiegu granicy. W razie sporu co do przebiegu granicy geodeta nakłania strony do zawarcia ugody. Ugoda zawarta przed geodetą ma moc ugody sądowej.
Jeżeli granice zostały ustalone na podstawie zebranych dowodów lub zgodnego oświadczenia stron wójt (burmistrz, prezydent) wyda decyzję o rozgraniczeniu nieruchomości. Strona niezadowolona z ustalenia przebiegu granicy może żądać w terminie 14 dni od doręczenia jej decyzji, przekazania sprawy sądowi.
W przypadku gdy została zawarta ugoda, organ administracyjny umorzy postępowanie, bo ugoda przed geodetą ma moc ugody sądowej i jest ostateczna.
Jeżeli nie uda się ustalić granicy i zawrzeć ugody, geodeta tymaczasowo utrwala punkty graniczne wg. ostatniego spokojnego stanu władania, dokumentów i wskazań stron, oznacza je na szkicu granicznym, sporzadza opinię i dokumentację przekazuje właściwemu organowi administracji, który umarza postępowanie i przekazuje sprawę do rozpatrzenia sądowi.
